Hãng tin CNN cho hay chương trình đề xuất "Money Account for Growth and Advancement" (MAGA accounts) của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ giúp mỗi trẻ sinh ra trong giai đoạn 1/1/2025–31/12/2028 sẽ được cấp tài khoản cá nhân với tối thiểu 1.000 USD ban đầu.

Cha mẹ và người thân có thể đóng góp thêm với tổng số không vượt quá 5.000 USD/năm vào quỹ, số tiền sẽ sẽ được tự động đầu tư vào một quỹ chỉ số cổ phiếu chi phí thấp hoặc công cụ đầu tư tương đương do cơ quan quản lý chỉ định..

Tiền lãi được hoãn thuế cho đến khi rút nhưng nếu cá nhân rút trước 18 tuổi sẽ bị phạt, rút đúng mục đích (học phí, mua nhà, khởi nghiệp) được đánh thuế theo thuế suất vốn, rút sai mục đích bị đánh thuế thu nhập thường kèm thêm 10%.

Theo số liệu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), bình quân nước này mỗi năm có khoảng 3,6 triệu trẻ sơ sinh chào đời và trong 4 năm nếu mỗi trẻ nhận được 1.000 USD thì tổng ngân sách chính phủ chi cho chương trình sẽ vào khoảng 14,4 tỷ USD.

Số liệu của Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) chi nhánh St Louis cho thấy GDP danh nghĩa năm 2024 của Mỹ là 29,1 nghìn tỷ USD. Điều này đồng nghĩa nền kinh tế số 1 thế giới sẽ chi khoảng 0,05% GDP để làm ngân sách ban đầu cho chương trình trên.

Theo CNN, số tiền 14,4 tỷ USD có thể được dùng cho các chương trình hỗ trợ giáo dục mầm non, chăm sóc sức khỏe trẻ em, hoặc giảm thuế thu nhập cho gia đình thu nhập thấp.

Ưu điểm của chương trình là sự tự động và đại trà, không cần đăng ký, giúp tối đa hóa độ bao phủ. Nếu được thông qua thì đây là chương trình liên bang đầu tiên cấp vốn khởi đầu cho trẻ sơ sinh, khuyến khích tích lũy tài sản sớm.

Lợi ích dài hạn

Nhiều chuyên gia nhận định việc tích lũy tài sản sớm sẽ có lợi cho công dân Mỹ khi đủ 18 tuổi hoặc tốt nghiệp ra trường.

Theo ước tính của Viện Milken, 1.000 USD đầu tư vào quỹ chỉ số cổ phiếu có thể tăng lên gần 8.300 USD sau 20 năm. Đây là nguồn vốn tư nhân đầu tiên, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính khi tiếp cận đại học hoặc mua nhà.

Bên cạnh đó, khi sinh viên vay ít hơn hoặc người mua nhà có sẵn vốn, họ ít lệ thuộc tín dụng tiêu dùng, giảm rủi ro nợ xấu trong nền kinh tế Mỹ. Đồng thời, một lớp công dân có nền tảng tài chính vững chắc sẽ chi tiêu và đầu tư hiệu quả, gia tăng tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên nhiều chuyên gia cũng nhận định cần đánh giá xem lợi suất đầu tư tài chính (khoảng 7–8%/năm trung bình chỉ số S&P 500) có vượt trội hơn lợi ích xã hội trực tiếp của các chương trình thay thế hay không.

Ngoài ra với việc quen thuộc đầu tư hơn thì các gia đình thu nhập cao sẽ có lợi thế hơn những hộ có thu nhập thấp.

Mỗi gia đình, bất kể thu nhập, đều nhận 1.000 USD. Tuy nhiên, những gia đình có khả năng đóng thêm tối đa 5.000 USD/năm sẽ tích lũy được nhiều hơn.

Giả sử gia đình A (thu nhập cao) đóng đủ 5.000 USD mỗi năm, sau 18 năm tổng vốn có thể trên 200.000 USD, trong khi gia đình B (thu nhập thấp) chỉ giữ khoản ban đầu ~8.300 USD.

Để bù đắp, một số chuyên gia đề nghị cần xem xét cấp thêm khoản phụ cấp hoặc khấu trừ thuế tương xứng cho gia đình thu nhập thấp.

Dẫu vậy nhiều chuyên gia cho rằng giới hạn đóng thêm 5.000 USD/năm và miễn thuế tăng trưởng là ưu đãi mạnh, có thể thúc đẩy cả người thu nhập thấp và trung bình cố gắng đóng góp thêm để đạt mục tiêu giáo dục và sở hữu nhà từ khi còn trẻ thay vì vướng vào vòng xoáy nợ nần.

Trên thực tế Mỹ không phải nước đầu tiên xem xét mô hình này.

Trước đó Canada có chương trình RESP (Registered Education Savings Plan) với hỗ trợ chính phủ và ưu đãi thuế, nhưng không bắt buộc cấp tiền khởi đầu.

Một số nước Bắc Âu cũng tập trung trợ cấp trực tiếp cho gia đình thu nhập thấp, thay vì cấp một khoản ngang nhau từ đầu như chương trình MAGA.

Theo CNN, chương trình MAGA accounts đặt ra tham vọng nâng cao khả năng tích lũy tài sản cá nhân từ thuở lọt lòng, với chi phí ngân sách tương đối khiêm tốn so với GDP.

Về dài hạn, khoản 1.000 USD ban đầu sẽ góp phần cải thiện tiếp cận giáo dục và sở hữu nhà. Tuy nhiên để chương trình đạt hiệu quả kinh tế – xã hội cao nhất, các chuyên gia nhận định chính phủ có thể cân nhắc điều chỉnh cơ chế phân phối và quy định rút tiền, đồng thời kết hợp với các chính sách trợ cấp mục tiêu khác.