Theo báo cáo mới của Blackbox Research có tựa đề “Bước nhảy vọt tiếp theo cho thương mại điện tử tại Đông Nam Á”, ngành thương mại điện tử của Việt Nam đang cho thấy sự lạc quan tăng trưởng mạnh mẽ nhất ở Đông Nam Á, ngay cả khi phải đối mặt với một số thách thức về quy định khó khăn nhất trong khu vực.

Báo cáo cho thấy 69% chuyên gia tin rằng các quy định thuế mới, đặc biệt là những quy định liên quan đến khấu trừ Thuế giá trị gia tăng (VAT), đã tạo ra những khó khăn hoạt động ngắn hạn cho những người bán hàng trực tuyến nhỏ.

Tuy nhiên, 85% số người được hỏi vẫn tin tưởng vào triển vọng thương mại điện tử dài hạn của Việt Nam, coi động lực khởi nghiệp, mạng lưới hậu cần mạnh mẽ và doanh nghiệp số thích ứng là những thế mạnh chính của quốc gia này.

Các chuyên gia đánh giá Việt Nam có khả năng cạnh tranh hơn so với các nước trong khu vực ở một số lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng kỹ thuật số, bao gồm cơ sở hạ tầng hậu cần và hoàn thiện đơn hàng (84%), khả năng cạnh tranh của nền tảng (77%) và đổi mới trải nghiệm của người mua (70%).

Bất chấp những nền tảng vững chắc này, chỉ có 39% coi khuôn khổ pháp lý của Việt Nam là có tính cạnh tranh, phản ánh khoảng cách giữa đổi mới kinh doanh nhanh chóng và việc thích ứng chính sách chậm.

Mặc dù các yêu cầu tuân thủ mới gây ra sự gián đoạn ngắn hạn, các chuyên gia tin rằng những biện pháp này cuối cùng có thể cải thiện tính minh bạch và thiết lập nền tảng ổn định hơn cho thương mại xuyên biên giới, đặc biệt nếu kết hợp với các sáng kiến ​​xây dựng năng lực liên tục để giúp các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) thích ứng hiệu quả.

Những thách thức của Việt Nam cũng phản ánh những vấn đề chung của khu vực. Trên khắp Đông Nam Á, 48% chuyên gia cho rằng sự phân mảnh về quy định - đặc trưng bởi các chính sách chồng chéo và không nhất quán - là rào cản lớn nhất đối với tăng trưởng thương mại điện tử.

Tiếp theo là chi phí hậu cần cao (37%), nguồn lực MSME và khả năng số hóa hạn chế (28%) và niềm tin của người tiêu dùng thấp (17%).

Tại Việt Nam, những áp lực này đặc biệt rõ rệt. Khoảng 80% doanh thu thương mại điện tử của cả nước đến từ Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, cho thấy sự phân hóa đáng kể giữa thành thị và nông thôn.

Các quy định về thuế và hải quan không nhất quán gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ đang cố gắng mở rộng ra khu vực, trong khi những thay đổi chính sách thường xuyên góp phần gây ra tình trạng bất ổn kéo dài.

Báo cáo xác định năm lĩnh vực chính có thể mở ra giai đoạn tăng trưởng số tiếp theo của Việt Nam.

Các chuyên gia kêu gọi đầu tư nhiều hơn vào nền tảng để phát triển các thị trường thương mại điện tử thành những nhà xây dựng hệ sinh thái kết nối người bán với hệ thống hậu cần, thanh toán và tuân thủ.

Họ cũng nêu ra nhu cầu đổi mới dịch vụ, đặc biệt là thông qua trí tuệ nhân tạo, để nâng cao khả năng hoàn tất đơn hàng, quản lý hàng tồn kho và dịch vụ khách hàng, giúp những người bán nhỏ cạnh tranh hiệu quả hơn.

Một ưu tiên khác là tăng cường hợp tác giữa chính phủ, các nền tảng và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (MSME). Hơn một nửa số chuyên gia được khảo sát cho rằng đầu tư chung vào logistics, thanh toán kỹ thuật số và xây dựng năng lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) là điều cần thiết để duy trì tăng trưởng.

Ngoài ra, việc cải thiện cơ sở hạ tầng hậu cần - thông qua mạng lưới giao hàng chặng cuối mở rộng và năng lực thực hiện liên tỉnh - cũng sẽ giúp giảm chi phí và cải thiện khả năng bao phủ trên toàn quốc.

Hơn nữa, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý thông minh và linh hoạt hơn. Việc đơn giản hóa thủ tục thuế và hải quan, thí điểm các khuôn khổ pháp lý thử nghiệm và thúc đẩy hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng có thể giúp Việt Nam cân bằng giữa đổi mới sáng tạo với công bằng và niềm tin.

Báo cáo cho biết hệ sinh thái thương mại điện tử của Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng. Nếu các cơ quan quản lý có thể điều chỉnh cải cách cho phù hợp với động lực đổi mới của người bán hàng trong nước, Việt Nam có thể trở thành hình mẫu cho hội nhập số của ASEAN, nơi sự linh hoạt, niềm tin và tính bao trùm hội tụ.

ttblca